Whisky, een drank met een rijke geschiedenis en wereldwijd geliefd, wordt gemaakt met zorg, vakmanschap en een proces dat eeuwenlang verfijnd is. Het stookproces is een fascinerende combinatie van wetenschap en kunst. Hier is een stap-voor-stap uitleg over hoe whisky wordt gemaakt.
1. Het Belang van Grondstoffen
De basis van whisky ligt in de drie hoofdingrediënten:
- Graan: Afhankelijk van het type whisky wordt gebruik gemaakt van gerst, maïs, rogge of tarwe. Voor single malt whisky is uitsluitend gemoute gerst toegestaan.
- Water: Zuiver water is essentieel voor zowel het brouwproces als de verdunning van de whisky voor het bottelen.
- Gist: Dit zorgt voor de fermentatie waarbij suikers worden omgezet in alcohol.
2. Mouten: Het Begin van de Magie
Het proces begint met het mouten van gerst. De gerst wordt geweekt in water, waarna het begint te kiemen. Tijdens het kiemen wordt zetmeel in de graankorrels omgezet in fermenteerbare suikers. Om het kiemproces te stoppen, wordt de gerst gedroogd in een kiln. Bij Schotse whisky wordt vaak turf gebruikt als brandstof, wat een kenmerkend rokerig aroma geeft.
3. Malen en Beslag Maken
De gedroogde mout wordt gemalen tot een grof meel, ook wel grist genoemd. Dit wordt gemengd met heet water in een grote kuip, de mashtun. Hier worden de suikers uit de grist opgelost in het water, wat resulteert in een suikerrijke vloeistof genaamd wort.
4. Fermentatie: Het Ontstaan van Alcohol
De wort wordt overgepompt naar grote vaten, vaak gemaakt van roestvrij staal of traditioneel hout. Hier wordt gist toegevoegd, wat een fermentatieproces van 48 tot 72 uur op gang brengt. Tijdens de fermentatie ontstaat een vloeistof met een laag alcoholpercentage, vergelijkbaar met bier, die wash wordt genoemd.
5. Distillatie: De Kern van Whisky
De wash wordt gedistilleerd in koperen ketels, de zogenaamde pot stills. Dit proces gebeurt in twee stappen:
- Eerste distillatie: In de wash still wordt de wash verwarmd, waardoor alcohol en andere vluchtige stoffen verdampen. Deze worden afgekoeld en gecondenseerd tot een vloeistof met een hoger alcoholpercentage, bekend als low wines.
- Tweede distillatie: De low wines worden opnieuw gedistilleerd in de spirit still. Hierbij wordt de vloeistof verdeeld in drie delen: de voorloop, de middenloop en de naloop. Alleen de middenloop wordt gebruikt voor de whisky, vanwege de zuivere smaak en kwaliteit.
6. Rijpen: Tijd als Geheime Ingrediënt
De nieuw gedistilleerde vloeistof, ook wel new make spirit genoemd, wordt overgebracht naar houten vaten, meestal gemaakt van eikenhout. Hier rijpt de whisky minimaal drie jaar, maar vaak veel langer. Tijdens dit proces neemt de drank smaken over van het hout en ontwikkelt het zijn complexe aroma’s.
7. Mengen en Bottelen
Afhankelijk van het type whisky kan deze na rijping worden gemengd met andere whisky’s om een consistent profiel te creëren (voor blended whisky) of direct worden gebotteld (voor single malt). Voor het bottelen wordt de whisky vaak verdund met water tot het gewenste alcoholpercentage.
Het Resultaat: Een Ambachtelijke Drank
Whisky maken is een delicaat proces waarin precisie, geduld en passie samenkomen. Elke stap draagt bij aan de unieke smaak en karakter van de uiteindelijke drank. Van de grondstoffen tot het rijpen in vaten, elk element speelt een cruciale rol in het creëren van de perfecte whisky.
Proost op de kunst van distilleren! 🥃
Bob 
H. Pieters